TP.HCM hiện có hàng trăm chung cư phát sinh khiếu nại, tranh chấp, chủ yếu xoay quanh việc chậm cấp sổ hồng, không bàn giao kinh phí bảo trì hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật từ phía chủ đầu tư.
Mới đây, Sở Xây dựng TP.HCM đã có báo cáo gửi UBND thành phố về tình trạng tranh chấp, khiếu nại tại các chung cư. Tính đến nay, toàn thành phố có 576 nhà chung cư liên quan đến vấn đề quỹ bảo trì, trong đó chỉ 413 chung cư đã bàn giao, còn 163 chung cư vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ này.
Riêng TP Thủ Đức là địa phương có số lượng chung cư chưa bàn giao quỹ bảo trì cao nhất với 61 trường hợp. Các quận khác như Quận 6, Tân Phú, Bình Thạnh, Bình Tân… cũng ghi nhận hàng chục chung cư trong diện tương tự.
Hai nhóm nguyên nhân chính dẫn đến tranh chấp
Theo phân tích của Sở Xây dựng TP.HCM, các tranh chấp, khiếu nại tại chung cư được chia thành hai nhóm nguyên nhân chính:
1. Chủ đầu tư vi phạm pháp luật hoặc mất khả năng thực hiện nghĩa vụ
Đây là các trường hợp nghiêm trọng, bao gồm:
- Chủ đầu tư bị khởi tố, điều tra hoặc đã có văn bản yêu cầu từ cơ quan Nhà nước đề nghị xử lý.
- Doanh nghiệp không còn đại diện pháp luật (do người đứng đầu bị bắt, mất hoặc đang thi hành án).
- Với nhóm này, Sở Xây dựng kiến nghị UBND TP.HCM giao Công an thành phố đẩy nhanh quá trình xác minh, xử lý; đồng thời yêu cầu các Sở Tài chính, Tư pháp hướng dẫn trình tự thay đổi đại diện pháp luật, thực hiện cưỡng chế hoặc đấu giá tài sản để thu hồi quỹ bảo trì.
2. Bất cập trong quản lý, vận hành, sử dụng chung cư
Nhóm nguyên nhân phổ biến hơn đến từ:
- Chậm tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu, hoặc tổ chức không đúng quy định.
- Không bàn giao đủ hồ sơ, chậm hoặc không chuyển kinh phí bảo trì phần sở hữu chung cho Ban quản trị.
- Việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu (sổ hồng) bị chậm trễ, không rõ quy trình.
Những tranh chấp này thường kéo dài do các bên liên quan thiếu thiện chí giải quyết, dẫn đến khiếu nại vượt cấp, làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự và quyền lợi chính đáng của cư dân.
Cưỡng chế, kê biên tài sản nếu cần thiết
Trong một vụ việc cụ thể tại chung cư Saigon Gateway (TP Thủ Đức), UBND TP.HCM đã chỉ đạo chính quyền sở tại tổ chức cưỡng chế bàn giao quỹ bảo trì, đồng thời xem xét kê biên khu đất thương mại dịch vụ rộng 5.000 m² đứng tên Công ty Hiệp Phú Land – chủ đầu tư dự án.
TP Thủ Đức cũng đã có văn bản đề nghị Công an TP.HCM và các cơ quan liên quan tại 63 tỉnh, thành hỗ trợ xác minh tài sản của chủ đầu tư, nhằm phục vụ thủ tục kê biên, bán đấu giá nếu cần.
Về việc cấp sổ hồng, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã thống nhất cấp 933 giấy chứng nhận cho cư dân chung cư này, theo chỉ đạo của UBND TP.HCM ngày 13/6.
Kiến nghị tăng cường quản lý, xử lý dứt điểm
Để xử lý triệt để các tồn tại, Sở Xây dựng đề xuất:
- Tăng cường giám sát, cưỡng chế bàn giao quỹ bảo trì đúng hạn.
- Thống nhất quy trình xử lý chủ đầu tư vi phạm pháp luật, đặc biệt trong các trường hợp không còn người đại diện hợp pháp.
- Đẩy nhanh thủ tục cấp sổ hồng cho cư dân, đặc biệt ở những dự án đã hoàn tất nghiệm thu và đủ điều kiện pháp lý.
